चॅट जीपीटी (जेनरेटिव्ह प्री-ट्रेन्ड ट्रान्सफॉर्मर) हे भाषा मॉडेल आहे. जे ओपन आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सने विकसित केले आहे. गहन संवेदनशीलता आणि वाक्‍यांचा वापर करून टेक्स्टच्या रुपात मानवांच्या प्रतिसादांची उत्पादने निर्माण करते. या मॉडेलचा वापर विविध प्रयोजनांसाठी केला जातो, जसे की ग्राहक सेवा, चॅटबॉट, वार्तालापी एजेंट आणि भाषा अनुवाद.
सोप्या भाषेत सांगायचे तर, चॅटजीपीटी हा एक कॉम्पुटर प्रोग्राम आहे जो मानवी भाषा समजून टेक्स्टच्या रुपात प्रतिसाद म्हणजेच प्रश्नांची उत्तरे देतो. याचा वापर टेक्नोलॉजी आणि ऑनलाइन संवादांमध्ये आपली मदत करण्यासाठी केला जातो. चॅटजीपीटी हा मशीन लर्निंग आणि एनॉटेशन वापरून तयार केलेला आहे. जो यंत्रातील फीड केलेला डेटा वापरून प्रत्येक प्रश्नाचे हव्या त्या स्वरूपात (फॉरमॅट मध्ये) सुसंगत आणि अचूक उत्तर देतो ते ही काही सेकंदात. यामध्ये इंग्रजी, हिंदी, मराठी जसे वेगळ्या भाषांची भाषांतर करण्यासाठी वापरले जाते.
चॅटजीपीटीचा वापर ऑनलाइन संवादांमध्ये माणसांची मदत करण्यासाठी केला जातो. जर तुम्हाला काही शंका असेल अथवा समस्या असेल तर तुम्ही इंटरनेटवर शोधत असताना, तुम्ही चॅटजीपीटीच्या मदतीने ते समस्या निवारू शकता. यामध्ये, चॅटजीपीटी भाषांतर करण्याच्या क्षमतेसह उत्तर देऊ शकते, पुनरावृत्तीकृत विचारांना समजवून देऊ शकते, इंटरनेटवर शोध करण्यात मदत करू शकते आणि अधिक माहिती देऊ शकते. चॅटजीपीटी वापरकर्त्यांना सहकार्य देण्यासाठी, कंपन्यां त्याचा वापर करून सेवा देण्याचा प्रयत्न करीत आहेत. सॅम ऑल्टमन आणि एलन मस्क यांनी २०१५ मध्ये याची सुरुवात केली होती.
चॅट जीपीटी काम कसे करते?
चॅट जीपीटी आर्टिफिशियल इंटेलिजन्सचा वापर करून वापरकर्त्याच्या प्रश्नाला मजकूर स्वरूपात उत्तर कसे देते हे खलील प्रक्रियेतून स्पष्ट होते.
१) इनपुट टेक्स्ट - वापरकर्त्याकडून चॅटबॉट किंवा वार्तालापी एजंटमध्ये टेक्स्ट संदेश किंवा क्वेरी इनपुट म्हणून दिली जाते.
२) भाषांतर प्रक्रिया - यामध्ये इनपुट टेक्स्टला नॅचरल लॅंग्वेज प्रोसेसिंग वापरून प्रोसेस केले जाते, ज्यामुळे इनपुट टेक्स्टचा अर्थ आणि संदेश निर्धारित होतो.
३) रिस्पॉन्स जनरेशन ( प्रतिसाद निर्मिती) - पूर्व प्रशिक्षित चॅट जीपीटी मॉडेल शिकलेल्या पॅटर्न आणि संदर्भाच्या आधारे इनपुट टेक्स्ट साठी रिस्पॉन्स जनरेट करते.
४) आउटपुट टेक्स्ट - वरील प्रक्रियेतून निर्माण झालेला प्रतिसाद वापरकर्त्याला आउटपुट टेक्स्ट म्हणून दिला जातो.
जेवढ्या मोठ्या प्रमाणात डेटा उपलब्ध करून दिला जाईल तेवढं हे तंत्रज्ञान अचूक होत जाईल. सध्या २०२१ पर्यंतचा डेटा दिलेला असल्यामुळे सर्च ही तिथपर्यंतचं मर्यादित आहे. एकदम लेटेस्ट गोष्टींबद्दल प्रश्न विचारल्यास उत्तरे दिली जात नाहीत. यासोबतच स्फोटके किंवा घातक गोष्टींचा समावेश यामध्ये नाही त्यामुळे "स्फोटके कशी बनविले जातात" अशा प्रकारच्या प्रश्नाची उत्तरे हे तंत्रज्ञान देत नाही. या तंत्रज्ञानाचे ३.५ हे लेटेस्ट व्हर्जन सध्या उपलब्ध आहे.
चॅट जीपीटीची काही उदाहरणे :
१) रेपलिका (Replika) - वापरकर्त्याना इमोशनल सपोर्ट देण्यासाठी रेपलिका हे कृत्रिम बुद्धिमत्ता असलेले चॅटबॉट डिजाईन सध्या अस्तित्वात आहे. अशा प्रकारचं माणसांसारखा संवाद साधण्यासाठी रेपलिका नॅचरल लॅंग्वेज प्रोसेसिंग आणि मशीन लर्निंग अल्गोरिदमचा वापर करते.
२) अदा (ada) - बिजनेस संबंधित कस्टमर सर्व्हिस आणि सपोर्ट देण्यासाठी अदा हे चॅटबॉट डिजाईन केले गेले आहे. विविध इंडस्ट्रीच्या गरजा लक्षात घेऊन त्यानुसार आणि २४×७ अदा काम करू शकते.
३) वोबॉट (woebot) - वोबॉट हे मेंटल हेल्थ संबंधी सर्व्हिस देणारे चॅटबॉट आहे. जे कॉग्नीटिव्ह बीहेव्हीअरल थेरपी टेक्निक्सचा वापर करून वापरकर्त्याना मदत करते.
४) आस्क दिशा (Ask disha) - आयआरसीटीसी वरून रेल्वेचे तिकीट बुकिंग करण्यासाठी या चॅट बॉटचा उपयोग केला जातो.
सध्या चॅट जीपीटी या तंत्रज्ञानाबाबत अनेक उलट सुलट चर्चा सुरू आहेत जसे की यामुळे लोकांच्या नौकऱ्या जाणार, हे तंत्रज्ञान मानवासाठी घातक ठरू शकते इ. पण या चर्चा काही नवीन नाहीत जेव्हा जेव्हा कृत्रिम बुद्धिमतेवर आधारित नवीन तंत्रज्ञान निर्माण केले जाते तेव्हा तेव्हा अशा चर्चा होतातच. कोणत्याही तंत्रज्ञानाचे फायदे आणि तोटे लक्षात घेऊन मानवी जीवन अधिक प्रगतिशील करण्याच्या शुद्ध हेतूने जोपर्यंत ते वापरले जाईल तोपर्यंत त्यापासून कसलाही धोखा निर्माण होणार नाही एवढे मात्र नक्की.
